Σε όλα τα χρόνια που ασχολούμαι θυμάμαι πολλές περιπτώσεις σε αγώνες που συμμετέχουν παιδιά να παρατηρείται τεράστια διαφορά δυναμικής τύπου Γολιάθ εναντίον Δαυίδ. Το δυσάρεστο είναι όταν ο Γολιάθ επιμένει να διατηρεί τη βασική ομάδα έως τους τελευταίους πόντους του αγώνα "ασελγώντας" αθλητικά πάνω στο Δαυίδ. Αυτό το αντιπαιδαγωγικό σενάριο δεν είχε ούτε έχει κανένα κέρδος για κανένα! Εξυπηρετεί εγωισμό προπονητών και μερικές φορές παραγόντων με κοντόφθαλμη όραση. Ακόμα και σε περιπτώσεις που εκ των προτέρων γνωρίζει κάποιος το αποτέλεσμα μπορεί ο έξυπνος προπονητής να το δει ως ευκαιρία, εισπράττοντας κέρδος για την ομάδα του.
Για παράδειγμα να αλλάξει ρόλους στους παίκτες, να ζητήσει να εφαρμοστεί μια νέα κινητική δεξιότητα από την ομάδα του, να χρησιμοποιεί από την αρχή αθλητές λιγότερο ικανούς ή νεότερους και βέβαια να εφαρμόσει όσες άλλες ιδέες μπορεί να είναι ωφέλιμες για την ομάδα του στο πλαίσιο της μάθησης. Η λέξη κλειδί στη περίπτωση αυτή είναι η εύρεση «αγωνιστικής ισορροπίας» μεταξύ των διαγωνιζόμενων ομάδων και σε αυτό την ευθύνη έχει όχι ο αδύναμος αλλά ο δυνατός. Αν ο προπονητής της δυνατής ομάδας αποφασίσει να «εξαφανίσει» την χαμηλών δυνατοτήτων αντίπαλη ομάδα τότε μόλις έχασε μια καλή ευκαιρία.
Ακόμα όμως και στη περίπτωση που οι διαγωνιζόμενες ομάδες έχουν τη ποθητή αγωνιστική ισορροπία και το παιχνίδι είναι πραγματικά μια γιορτή, θα ήταν ευχής έργο σε αυτή γιορτή να συμμετέχουν όλοι οι καλεσμένοι. Αν πραγματικά ένας αθλητής πρωταθλημάτων ανάπτυξης δεν είναι αξιολογημένος από τον προπονητή να αγωνιστεί σε ένα παιχνίδι θα πρέπει να το ξέρει όπως και να ξέρει με ποιο τρόπο την επόμενη φορά θα είναι ικανός να το κάνει. Αν είναι αξιολογημένος (βρίσκεται στη δωδεκάδα της ομάδας) να αγωνιστεί τότε αυτό να πραγματοποιείται!
Δουλειά των παιδιών είναι να παίζουν και των προπονητών να τους δίνουν αυτή την δυνατότητα σε κάθε ευκαιρία. Κατανοώ ότι αυτή η διαχείριση εμπεριέχει ρίσκο για τη ροή του αγώνα αλλά προτεραιότητα έχει το παιχνίδι και η απόλαυσή του. Το σκορ είναι δευτερεύον. Αυτό πρέπει να αποδεικνύεται εμπράκτως με τη συμμετοχή όλων των παιδιών που απαρτίζουν την ομάδα. Κανένας δε μπορεί να πεισθεί ότι η νίκη σε αγώνα κοριτσιών 15 ετών πρέπει να προηγείται της απόλαυσης του παιχνιδιού.
Για να είμαστε δίκαιοι, στη παγκόσμια βιβλιογραφία υπάρχει μια μόνο ομάδα Humber Valley Sharks (χόκεϊ επί πάγου) στο Τορόντο που έκανε πράξη τα γραφόμενα και ίσως ακόμα περισσότερα. Αντί να ακολουθήσει τη νόρμα δίνοντας περισσότερο χρόνο συμμετοχής στους κορυφαίους παίκτες, όρισε ότι κάθε παίκτης, ανεξαρτήτως ικανοτήτων, θα έχει τον ίδιο χρόνο στο γήπεδο. Ακόμα και όταν η ομάδα βρισκόταν ένα πόντο πίσω στη τελική φάση, η τακτική δεν άλλαζε.
Επίσης κατάργησε τις προσωπικές στατιστικές με στόχο να αναχαιτίσει την εμμονή γονέων και παιδιών για το ποιος πέτυχε τους περισσότερους πόντους ή συγκέντρωσε την καλύτερη βαθμολογία. Ακόμα, παρόλο που ορισμένα παιδιά ξεχώριζαν, οι Sharks δεν είχαν επίσημο αρχηγό και όλα τα παιδιά εναλλάσσονταν σε αυτή την υπευθυνότητα. Πολλοί γονείς θεωρούν τη νίκη αυτοσκοπό για τα παιδιά όμως η νίκη είναι σημαντική μόνο σε ότι αφορά τον καθορισμό και τη κατάκτηση των στόχων.
Έτσι, οι Sharks, εμπράκτως έδωσαν προτεραιότητα στο παιχνίδι και την απόλαυσή του. Μια λεπτομέρεια: Σε τρία χρόνια οι Sharks έχασαν μόλις ένα παιχνίδι.. αρκετά καλά για μια ομάδα που θεωρεί τη νίκη δευτερεύουσα υπόθεση (http://www.hvha.org/index.html)
Ίσως το παράδειγμα των Sharks είναι λίγο τραβηγμένο και δύσκολο να εφαρμοστεί στη πραγματικότητα (κανονισμοί) του βόλεϊ. Μπορεί όμως να γίνουν βήματα προς αυτή τη κατεύθυνση. Έχοντας ενήμερους όλους τους ενδιαφερομένους (αθλητές, παράγοντες, γονείς) για το σκεπτικό συμμετοχής των παιδιών, δημιουργούμε αυτόματα ένα περιβάλλον χαλαρό, συνεργατικό, υποστηρικτικό άρα και πεδίο ευκολότερης μάθησης και προόδου.
Αγωνιστική ισορροπία στις ομάδες, ψυχική ισορροπία στους προπονητές, αθλητές και τις οικογένειές τους.
Λεωνίδας Καραϊσκος
Τεχνικός Σύμβουλος ΕΟΠΕΓια να είμαστε δίκαιοι, στη παγκόσμια βιβλιογραφία υπάρχει μια μόνο ομάδα Humber Valley Sharks (χόκεϊ επί πάγου) στο Τορόντο που έκανε πράξη τα γραφόμενα και ίσως ακόμα περισσότερα. Αντί να ακολουθήσει τη νόρμα δίνοντας περισσότερο χρόνο συμμετοχής στους κορυφαίους παίκτες, όρισε ότι κάθε παίκτης, ανεξαρτήτως ικανοτήτων, θα έχει τον ίδιο χρόνο στο γήπεδο. Ακόμα και όταν η ομάδα βρισκόταν ένα πόντο πίσω στη τελική φάση, η τακτική δεν άλλαζε.
Επίσης κατάργησε τις προσωπικές στατιστικές με στόχο να αναχαιτίσει την εμμονή γονέων και παιδιών για το ποιος πέτυχε τους περισσότερους πόντους ή συγκέντρωσε την καλύτερη βαθμολογία. Ακόμα, παρόλο που ορισμένα παιδιά ξεχώριζαν, οι Sharks δεν είχαν επίσημο αρχηγό και όλα τα παιδιά εναλλάσσονταν σε αυτή την υπευθυνότητα. Πολλοί γονείς θεωρούν τη νίκη αυτοσκοπό για τα παιδιά όμως η νίκη είναι σημαντική μόνο σε ότι αφορά τον καθορισμό και τη κατάκτηση των στόχων.
Έτσι, οι Sharks, εμπράκτως έδωσαν προτεραιότητα στο παιχνίδι και την απόλαυσή του. Μια λεπτομέρεια: Σε τρία χρόνια οι Sharks έχασαν μόλις ένα παιχνίδι.. αρκετά καλά για μια ομάδα που θεωρεί τη νίκη δευτερεύουσα υπόθεση (http://www.hvha.org/index.html)
Ίσως το παράδειγμα των Sharks είναι λίγο τραβηγμένο και δύσκολο να εφαρμοστεί στη πραγματικότητα (κανονισμοί) του βόλεϊ. Μπορεί όμως να γίνουν βήματα προς αυτή τη κατεύθυνση. Έχοντας ενήμερους όλους τους ενδιαφερομένους (αθλητές, παράγοντες, γονείς) για το σκεπτικό συμμετοχής των παιδιών, δημιουργούμε αυτόματα ένα περιβάλλον χαλαρό, συνεργατικό, υποστηρικτικό άρα και πεδίο ευκολότερης μάθησης και προόδου.
Αγωνιστική ισορροπία στις ομάδες, ψυχική ισορροπία στους προπονητές, αθλητές και τις οικογένειές τους.
Λεωνίδας Καραϊσκος
Καθ. Φυσικής Αγωγής, Msc
