Συχνά και στο βόλεϊ μιλάμε για «ανεβασμένη ψυχολογία» που συνοδεύεται από καλή απόδοση και θετικά αποτελέσματα αλλά και για «κακή ψυχολογία» που οδηγεί σε λάθη, κακή εμφάνιση, και ενδεχομένως μία ήττα.

Επιπλέον κάποιες φορές δεν είναι ξεκάθαρο αν η κακή απόδοση ενός αθλητή οφείλεται σε ψυχολογικούς παράγοντες ή αφορά σε θέματα τεχνικής και δεξιοτήτων. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να επιμένουμε σε εξάσκηση της τεχνικής αλλά στην ουσία το πρόβλημα να βρίσκεται αλλού.

Συνήθως, όταν πρόκειται για ψυχολογικούς παράγοντες τα λάθη του αθλητή θα αυξάνονται όσο αυξάνεται η πίεση, η απόδοση θα επηρεάζεται συνολικά (π.χ. στο σερβίς, στην υποδοχή και στην επίθεση) και όχι μεμονωμένα, και θα αντιμετωπίζει ζητήματα με την αυτοπεποίθηση, τη συγκέντρωση και τον έλεγχο των συναισθημάτων του. Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να δώσει απαντήσεις η εφαρμοσμένη αθλητική ψυχολογία.

Η Αθλητική Ψυχολογία αποτελεί κλάδο της ψυχολογίας που μελετά την ανθρώπινη συμπεριφορά στα πλαίσια του αθλητισμού και της άσκησης, και εφαρμόζει εξειδικευμένες τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν σε διάφορους τομείς τόσο τους αθλητές όσο και τους ασκούμενους. Πρόκειται για έναν κλάδο που αν και στη χώρα μας έγινε γνωστός τα τελευταία μόλις χρόνια, βρίσκει τις απαρχές του γύρω στο 1890, στη Βόρεια Αμερική.

Οι ψυχολόγοι που ειδικεύονται στο χώρο αυτό και εργάζονται με αθλητές συνήθως ασχολούνται με τους εξής τομείς:

Τη βελτίωση της απόδοσης, τη βελτίωση των επιπέδων συγκέντρωσης, τη μείωση των επιπέδων του άγχους, τη δυνατότητα διαχείρισης της πίεσης, την αύξηση της αυτοπεποίθησης, τη δυνατότητα διαχείρισης ενός ανεπιτυχούς αποτελέσματος, τη ψυχολογική ανάκαμψη μετά από τραυματισμό, τη συνοχή και την επικοινωνία της ομάδας κ.α.

Αυτό επιτυγχάνεται κατά κύριο λόγο μέσα από προγράμματα ψυχολογικής προετοιμασίας τα οποία γίνονται και σε ατομικό και σε ομαδικό επίπεδο.

Αν και πρόκειται για έναν κλάδο ο οποίος γνωρίζει άνθιση σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρούμε πως στην Ελλάδα λίγες είναι οι ομάδες που εντάσσουν στο δυναμικό τους αθλητικό ψυχολόγο.

Είναι γεγονός πως υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης για το τι μπορεί να προσφέρει ένας αθλητικός ψυχολόγος σε μία ομάδα καθώς διάφοροι «μύθοι» συνοδεύουν αυτό το επάγγελμα. Δεν είναι λίγες οι φωνές για παράδειγμα που υποστηρίζουν πως οι μεγάλοι αθλητές «γεννιούνται» και δε γίνονται, κάποιοι θεωρούν πως απλά το να πουν σε έναν παίκτη ¨Συγκεντρώσου¨, μπορεί να τον βοηθήσει όντως στο να συγκεντρωθεί στον αγώνα, κάποιοι πως η εξάσκηση ψυχολογικών τεχνικών αφορά μόνο στους αθλητές ελίτ επιπέδου, ή ακόμα και το πως πρόκειται για κάτι το οποίο δεν αποδίδει στην πράξη, πως στην ουσία δε βοηθά.

Πλέον αυτοί οι μύθοι έχουν καταρριφθεί, κάτι που αποδεικνύεται τόσο από την πληθώρα σχετικών ερευνών όσο και από τις εμπειρίες αθλητών και ομάδων που συνεργάζονται με αθλητικούς ψυχολόγους, ενώ είναι γεγονός πως το μυαλό χρειάζεται όπως ακριβώς ένας μυς, εξάσκηση.

Ο ρόλος του αθλητικού ψυχολόγου είναι να βοηθήσει τους αθλητές μέσω της ψυχολογικής υποστήριξης και της εφαρμογής εξειδικευμένων επιστημονικών τεχνικών να φτάσουν στο µέγιστο των ικανοτήτων τους.